Ocena sprawności osoby starszej, zdolności do samodzielnego wykonywania codziennych czynności i zaspokajania potrzeb, jest podstawowym elementem oceny geriatrycznej. Pogorszenie sprawności jest szczególnie zauważalne u osób po 70-80 roku życia. Przyczyniają się do tego z jednej strony, zachodzące w osobniczo-zmiennym tempie procesy starzenia się poszczególnych układów i narządów oraz dołączające się problemy zdrowotne.
W codziennej praktyce do oceny stanu funkcjonalnego najczęściej wykorzystuje się narzędzia badawcze, które szybko pozwalają zdefiniować deficyty i określić zapotrzebowanie na pomoc, zarówno w zakresie podstawowych czynności dnia codziennego (np. ubieranie, jedzenie, toaleta), jak i bardziej złożonych czynności, gdzie ocenie podlega również organizacja i planowanie czynności (np. przygotowanie posiłku, przyjmowanie leków, gospodarowanie pieniędzmi).
W miarę możliwości, zakres oceny funkcjonalnej powinien uwzględniać także ocenę sprawności narządów zmysłu (wzroku i słuchu). Ocena chodu i równowagi pozwala określić ryzyko wystąpienia upadku, a badanie siły mięśni kończyn górnych i dolnych ryzyko sarkopenii, czyli utraty masy mięśni, ich siły i funkcji. Osłabienie siły mięśniowej, spowolnienie chodu, mała aktywność fizyczna zaliczają się do głównych objawów tzw. zespołu słabości, którego rozpoznanie wiąże się z większą niesprawnością, większym ryzykiem wystąpienia upadków w krótszym czasie, hospitalizacją czy też koniecznością wprowadzenia zinstytucjonalizowanej formy opieki.
Z Europejskiego Ankietowego Badania Zdrowia (EHIS-2), przeprowadzonego przez GUS pod koniec 2019 roku wynika, że problemy z wykonaniem co najmniej jednej z podstawowych czynności dnia codziennego deklarowała co czwarta osoba w wieku 65 lat i więcej; wśród osób w wieku 80 lat i powyżej problemy z samodzielnością deklarowało już blisko 6 osób na 10.
Z uwagi na stale zwiększający się udział w społeczeństwie osób starszych, szczególnie osób po 80 roku życia, bardzo ważne jest systematyczne monitorowanie sytuacji zdrowotnej i sprawności funkcjonalnej osób starszych. Dane EurOhex dla Polski pokazują, że w okresie niespełna 20 oczekiwanych lat życia dla osób w wieku 65 lat i powyżej, zaledwie połowa tego okresu upływa seniorom w dobrym lub w miarę dobrym zdrowiu.
Badanie PolSenior2 pozwoli ocenić zapotrzebowanie na całościową ocenę geriatryczną w populacji osób starszych w Polsce, ocenić wymienione obszary sprawności funkcjonalnej, a także rozpowszechnienie upadków, zespołu słabości oraz sarkopenii. Badane obszary sprawności, w zakresie poszerzonym w odniesieniu do wcześniejszej edycji projektu, z pewnością uzupełnią dane na temat aktualnej sytuacji zdrowotnej osób starszych, co znajdzie odzwierciedlenie w zaleceniach ekspertów w zakresie dalszej polityki senioralnej.